DNS (سیستم نام دامنه)

DNS یا سیستم نام دامنه (Domain Name System)، یکی از اجزای کلیدی اینترنت است که به ترجمه نام‌های دامنه قابل فهم انسان به آدرس‌های IP عددی که کامپیوترها از آن‌ها استفاده می‌کنند، می‌پردازد. DNS به عنوان یک دفترچه تلفن اینترنت عمل می‌کند و کاربران را به وب‌سایت‌ها و سرورهای مورد نظرشان هدایت می‌کند.

تاریخچه DNS

در اوایل دهه 1980، سیستم نام دامنه به عنوان راه حلی برای مدیریت لیست طولانی آدرس‌های IP توسعه یافت. قبل از ایجاد DNS، فایل میزبان (hosts file) به صورت دستی به‌روزرسانی می‌شد و همه نام دامنه‌ها و آدرس‌های IP مرتبط را ذخیره می‌کرد. با افزایش تعداد دستگاه‌های متصل به اینترنت، این روش غیرقابل مدیریت و ناکارآمد شد. در نتیجه، DNS ایجاد شد تا فرآیند مدیریت نام دامنه‌ها را خودکار و مقیاس‌پذیر کند.

نحوه کار DNS

فرآیند تبدیل نام دامنه به آدرس IP که به عنوان "وضوح نام" شناخته می‌شود، شامل چند مرحله است:

درخواست DNS: زمانی که کاربر نام دامنه‌ای را در مرورگر وارد می‌کند، مرورگر درخواست DNS را به سرور DNS محلی می‌فرستد.
جستجوی سرورهای DNS: اگر سرور DNS محلی آدرس IP مربوط به نام دامنه را در کش خود ذخیره نکرده باشد، درخواست به سلسله مراتبی از سرورهای DNS ارسال می‌شود.
پاسخ‌دهی به درخواست: سرورهای DNS ریشه، دامنه‌های سطح بالا (TLD) و سرورهای مجاز نهایی، به ترتیب درخواست را پردازش کرده و آدرس IP مربوطه را برمی‌گردانند.
بازگشت پاسخ به کاربر: پس از یافتن آدرس IP، سرور DNS محلی پاسخ را به مرورگر کاربر بازمی‌گرداند و مرورگر به آدرس IP مورد نظر متصل می‌شود.

مثال

فرض کنید کاربر در مرورگر خود آدرس www.example.com را وارد می‌کند. فرآیند وضوح نام به صورت زیر است:

مرورگر درخواست DNS را به سرور DNS محلی ارسال می‌کند.
سرور DNS محلی اگر آدرس IP مربوط به www.example.com را نداشته باشد، به سرورهای DNS ریشه درخواست می‌فرستد.
سرور ریشه، سرورهای دامنه سطح بالا (مثلاً .com) را به سرور DNS محلی معرفی می‌کند.
سرور DNS محلی به سرورهای دامنه سطح بالا درخواست می‌فرستد و سرورهای دامنه سطح بالا، سرورهای مجاز دامنه (مثلاً example.com) را معرفی می‌کنند.
سرور DNS محلی به سرورهای مجاز دامنه درخواست می‌فرستد و آدرس IP مربوط به www.example.com را دریافت می‌کند.
سرور DNS محلی پاسخ را به مرورگر ارسال می‌کند و مرورگر به آدرس IP مربوطه متصل می‌شود.

انواع رکوردهای DNS

DNS از انواع مختلفی از رکوردها برای ذخیره اطلاعات مربوط به نام دامنه‌ها استفاده می‌کند. این رکوردها شامل موارد زیر می‌شوند:

A رکورد: نگهداری آدرس IP نسخه 4 (IPv4) یک نام دامنه.
AAAA رکورد: نگهداری آدرس IP نسخه 6 (IPv6) یک نام دامنه.
CNAME رکورد: ایجاد نام مستعار برای یک نام دامنه دیگر.
MX رکورد: مشخص کردن سرورهای ایمیل برای یک دامنه.
TXT رکورد: ذخیره اطلاعات متنی مربوط به دامنه، مانند احراز هویت ایمیل.
NS رکورد: مشخص کردن سرورهای نام دامنه (DNS) مجاز برای یک دامنه.
PTR رکورد: نگهداری یک نام دامنه به عنوان نسخه معکوس یک آدرس IP.

مثال از رکوردهای DNS

در ادامه چند مثال از رکوردهای DNS آورده شده است:

example.com.    IN  A       93.184.216.34
example.com.    IN  AAAA    2606:2800:220:1:248:1893:25c8:1946
www.example.com. IN CNAME   example.com.
example.com.    IN  MX      10 mail.example.com.
example.com.    IN  TXT     "v=spf1 include:_spf.example.com ~all"
example.com.    IN  NS      ns1.example.com.
34.216.184.93.in-addr.arpa. IN PTR example.com.

اهمیت DNS

DNS به عنوان ستون فقرات اینترنت، نقش حیاتی در عملکرد و قابلیت دسترسی وب‌سایت‌ها و خدمات آنلاین ایفا می‌کند. بدون DNS، کاربران مجبور بودند آدرس‌های IP عددی پیچیده را به خاطر بسپارند، که این کار تقریباً غیرممکن است. DNS باعث می‌شود اینترنت قابل استفاده‌تر و کاربرپسندتر شود و تجربه کاربری بهتری فراهم کند.

مشکلات و امنیت DNS

علی‌رغم اهمیت و کارآمدی DNS، این سیستم نیز با مشکلات امنیتی مواجه است. حملاتی مانند جعل DNS (DNS spoofing) و دزدی DNS (DNS hijacking) می‌توانند کاربران را به وب‌سایت‌های مخرب هدایت کنند و اطلاعات حساس را سرقت کنند. برای مقابله با این تهدیدات، استفاده از روش‌های امنیتی مانند DNSSEC (امنیت توسعه‌یافته DNS) بسیار مهم است.

DNSSEC

DNSSEC (امنیت توسعه‌یافته DNS) مجموعه‌ای از پسوندها به سیستم DNS است که به احراز هویت منبع اطلاعات DNS و اطمینان از یکپارچگی داده‌ها کمک می‌کند. DNSSEC از امضاهای دیجیتال برای تضمین اعتبار داده‌های DNS استفاده می‌کند.

مثال از امضای DNSSEC

در ادامه یک مثال از امضای DNSSEC آورده شده است:

example.com.    IN  RRSIG   A 5 2 3600 (
                                20250410120000 20250311000000 12345 example.com.
                                SFZ2Z7SOQT6BNU5G8MTJA6XAC7B2M7AE9Z6D5Y3EN5VQJL7SM5RF8KYF
                                1Z1U93AEFQYA48QFO5P1P67G8BK1BQJF6J8QBR9)

نتیجه‌گیری

DNS یک سیستم حیاتی برای عملکرد صحیح و قابل دسترس اینترنت است. این سیستم به کاربران امکان می‌دهد تا بدون نیاز به به خاطر سپردن آدرس‌های IP عددی، به وب‌سایت‌ها و خدمات آنلاین دسترسی داشته باشند. با این حال، اهمیت توجه به امنیت DNS و استفاده از روش‌های محافظتی مانند DNSSEC بسیار مهم است.